Waarom microplastics in verzorgingsproducten zo schadelijk zijn

Plastic is een onwijs veelzijdig, handig, licht, goedkoop en mooi product. Het volledige synthetische plastic werd in 1907 uitgevonden en het leek in die tijd dé oplossing. De perfecte vervanging voor glas en andere alledaagse dingen. Vandaag de dag wordt heel veel gemaakt van plastic en het heeft ons leven een stuk eenvoudiger gemaakt. Plastic is juist ontwikkeld om sterk te zijn, onverwoestbaar en oneindig mee te gaan. 

Rond de jaren negentig wordt duidelijk dat nou net deze eigenschappen van plastic een probleem zijn. Want waar laat je producten die oneindig mee gaan en onverwoestbaar zijn?

Er wordt tegenwoordig te makkelijk gedacht over plastic doordat er een wegwerpcultuur is ontstaan. Plastic producten worden makkelijk afgedankt, maar wat gebeurt er met al dat plastic? Een deel wordt verzameld en verbrand, een deel wordt gerecycled en een deel eindigt in de natuur. 

Eindigt plastic in de natuur, dan kan het er jaren rondzwerven.. Een plastic tas bijvoorbeeld kan er zo twintig jaar liggen en een plastic fles wel 450 jaar. Meestal behouden dit soort producten niet hun originele vorm, maar worden ze afgebroken tot kleinere stukjes, micro- en nanoplastics. En deze kleine plastic stukjes zijn juist de schadelijke boosdoener!

Wat zijn microplastics nou precies?

Microplastics is een overkoepelende term voor micro- en nanoplastics en daarom hoor je niet vaak over nanoplastics. Maar dat betekent niet dat ze er niet zijn: nanoplastics zijn namelijk zulke kleine plastic stukjes dat je ze eigenlijk niet met het blote oog kan zien. Microplastics zijn daarentegen iets groter, maar wel kleiner dan 5 millimeter. Plastic vergaat dus eigenlijk nooit, maar het valt uiteen in deze kleinere stukjes plastic. 

Nu is het zo dat je twee soorten microplastics hebt. Je hebt primaire en secundaire microplastics. Primaire microplastics zijn stukjes plastic die bewust zo gemaakt worden en toegevoegd worden aan bijvoorbeeld verzorgingsproducten. Je moet dan denken aan scrub-producten, gezichtscrème, douchegel, shampoo, zonnebrand, mascara, lippenstift en tandpasta. Deze bolletjes in de vorm van plastic (microbeads) zorgen bijvoorbeeld voor een schurend effect. Maar plastic toevoegen heeft ook andere nuttige eigenschappen: het product kan dikker worden, er beter uitzien, ervoor zorgen dat je mascara blijft plakken, je zonnebrand waterresistent maken of de stabiliteit van het product verbeteren. Eigenschappen die ook prima met natuurlijke ingrediënten gecreëerd kunnen worden.

Secundaire microplastics ontstaan wanneer plastic producten langzaam uit elkaar vallen in kleinere stukjes plastic. Dit komt bijvoorbeeld doordat producten slijten. Denk dan aan synthetische kleding, autobanden en meubels. Ligt het plastic in de natuur of de oceaan? Dan breken ook deze producten af tot microplastics. Dit komt vanwege verwering door zonlicht, het zoute water, golven, wind en de constante verplaatsing die slijtage en afbraak veroorzaakt. 

Zijn deze microplastics nou eigenlijk schadelijk voor het milieu?

Beide varianten van microplastics zijn inderdaad schadelijk voor het milieu. Heel simpel gezegd spoel je de primaire microplastics gewoon door het doucheputje. Misschien denk je dat dat niet zo erg is en dat die microplastics er wel uitgefilterd worden, maar dan heb je het mis. Deze microplastics zijn namelijk zo klein dat ze door de filters van waterzuiveringsinstallaties heenglippen. Op deze manier komen ze terecht in rivieren en oceanen waar het onderdeel wordt van de plasticsoep. Uiteindelijk belanden de microplastics ook in ons drinkwater. 

Daarnaast is plastic ook heel slecht voor dieren. We kennen allemaal wel de foto’s van de zeevogels die dood op het strand liggen met een buik vol plastic. Deze dieren vergissen zich in het voedsel. Ze denken dat ze dit plastic kunnen opeten en dat het voedzaam zal zijn, maar ze eten letterlijk hun maag vol aan plastic. Het plastic verteert niet en hoopt zich zo op, waardoor ze niet meer normaal kunnen eten. Het gevolg? Ze gaan dood aan de honger. Deze secundaire microplastics zijn dus heel schadelijk voor dieren. 

Ook raken veel dieren verstrikt in grotere stukken plastic, zoals de spooknetten op zee. Wanneer ze eenmaal verstrikt zitten in een stuk plastic of spooknet, kunnen ze niet meer vrij bewegen en sterven ze meestal een langzame en pijnlijke dood. Dat kan toch nooit de bedoeling zijn geweest toen plastic uitgevonden werd? Het moest ons helpen het leven makkelijker te maken, maar het brengt veel meer schade met zich mee dan we ooit hadden kunnen bedenken. 

Zijn deze plastics schadelijk voor mij?

Wanneer microplastics terechtkomen in de rivieren en oceanen, worden ze onderdeel van het water. Dit betekent dat de dieren die leven in dit water de microplastics kunnen opeten en binnenkrijgen. Op die manier belanden microplastics dus in de voedselketen. Dit is ook onze voedselketen, want die vis belandt tenslotte op ons bord.

Uit een onderzoek van WWF is gebleken dat we ongeveer een pinpas aan plastic per week eten. Dit is zo’n 250 gram plastic per jaar. Dit krijg je binnen door het eten van vis, schaal- en schelpdieren, het drinken van kraanwater, het inademen van de lucht en het gebruik van plastic producten. Helaas is nog niet bekend wat de schade op lange termijn is voor de mens. Minder plastic binnenkrijgen is in ieder geval verstandig. Hier lees je welke andere schadelijke stoffen er in plastic zitten. 

Wil jij na het lezen van dit blog een steentje bijdragen en ervoor zorgen dat er minder microplastics in de natuur terechtkomen en wil je jouw verzorgingsroutine plasticvrij maken? 

Download dan gratis dit e-book. Gevuld met tips hoe jij de hoeveelheid plastic in jouw verzorgingsroutine vermindert.